ISO Belgesi Nedir?
ISO nedir, ISO belgesi ne işe yarar, ISO belgesi nasıl alınır? ISO belgesinin süresi var mı? ISO belgesi nerede kullanılır? ISO belgesini kimler alır? Gibi sorulara genel olarak cevap vererek ISO belgelendirme sistemi ve süreciyle ilgili Tesis Yöneticilerinin genel olarak bilgi sahibi olmasını sağlamaya çalışacağım. Özellikli Tesis Yöneticilerinin ISO standartlarını çok iyi bilmesinde fayda vardır. Çünkü ISO standartları tesislerde ki bir çok faaliyeti kapsamaktadır. Dolayısıyla kurumsal bir sürece sahip olmak için değişime ilk önce ISO standartları ile başlayabilir ve daha sonra edindiğiniz deneyimler ile yine otoriteler tarafından yetkilendirilmiş itibarı yüksek farklı standartlara da sahip olabilirsiniz.
Bir standarda sahip olmak disiplin, değişim ve gelişim gerekir. Bunun için tüm çalışanların ve diğer paydaşlarında sürece dahil edilerek katılım sağlaması standartların oluşturulması ve geliştirilmesi açısından çok önemlidir. Özellikle kurumlarda üst yönetim desteği sürecin en önemli kilit taşıdır. Yönetim tarafından desteklenmeyen bir standardın oluşturulması ve geliştirilmesi beklenemez. Eğer bir standardın oluşturulmasını istiyorsanız öncelikli olarak standarda ait iyi araştırma yapmak, fayda ve maliyetlere yönelik analiz çalışmaları yağmak ve sonrasında ise yönetim kararı için rapor ya da sunum oluşturmaktır. Bunun için standartlar hakkında detaylı çalışma yapmak ve iyi bir şekilde bilgi sahibi olmak gerekir. İşte dünyada kullanılan en çok standartlara sahip olan ISO ile ilgili temel bilgilere sahip olmak bu yüzden çok önemlidir.
ISO Kimdir?
İlk olarak organizasyon 1920 yıllarında ISA olarak yani Uluslararası Ulusal Standartizasyon Birlikleri Federasoyunu olarak kurulmuş ve daha sonra 1942 yılında 2. dünya savaşı sırasında organizasyon askıya alınmıştır. Küresel standartlar gövdesini oluşturmak için bir öneri ile oluşturulan Birleşmiş Milletler Standartları Koordinasyon Komitesi (UNSCC) tarafından Ekim 1946’da 25 ülkeden ISA ve UNSCC delegeleri Londra’da bir araya gelerek ve yeni Uluslararası Standardizasyon Örgütü’nü oluşturmak için güçlerini birleştirdi. Böylece yeni organizasyon resmi olarak 23 Şubat 1947 yılında faaliyete geçerek ISO adını aldı.
Günümüzde ISO, merkezi İsviçre’nin, Cenevre kentinde bulunan, 165 ülke temsilcisinin üye olduğu bağımsız bir sivil toplum örgütüdür. Bu kapsamda ISO dünyanın en büyük, gönüllü uluslararası standart geliştiricisidir. Dolayısıyla uluslararası ortak standartlar sağlayarak dünya ticaretini kolaylaştırmaktadır. Yani ülkelerin dili farklı olsa da, ürün, teknoloji, gıda güvenliği, tarım ve sağlık hizmetleri gibi konularda aynı standartlarda birleşerek ortak çalışmak için platform yaratmaktadır.
ISO üyeleri standartlar konusunda tanınmış otoriteler olan ve her biri bir ülkeyi temsil eden gönüllü bir kuruluştur. Üyeler, ISO’nun stratejik hedeflerini tartışmak için yıllık olarak bir Genel Kurulda toplanır. Organizasyon, merkezi bir sekreterya tarafından koordine edilmektedir. Bu kapsamda 20 üye organın dönüşümlü üyeliğine sahip bir konsey, merkezi sekreterliğin yıllık bütçesinin belirlenmesi de dahil olmak üzere rehberlik ve yönetim sağlar. Ayırca Teknik yönetim kurulu, ISO standartlarını geliştiren 250’den fazla teknik komiteden sorumludur.
ISO, International Organization for Standardization ilk harflerinden oluşturulan kısaltmadır ve dünyada ki tüm üye ülkelerde aynı isimle yani ISO olarak kullanılmaktadır. ISO Türkiye’de genelde İSO olarak okunurken, İngilizce olarak AYESO olarak telaffuz edilmektedir. ISO standartlarının İngilizce, Fransızca ve Rusça olmak üzere 3 resmi dili bulunmaktadır.
ISO Amacı Nedir?
ISO standartları güvenli, güvenilir ve kaliteli ürün ve hizmetlerin oluşturulmasına yardımcı olur. ISO standartları, işletmelerin hataları ve israfı en aza indirmesini sağlarken aynı zamanda üretkenliğin artmasına yardımcı olur. Farklı pazarlardan gelen ürünlerin doğrudan karşılaştırılmasını sağlayarak, şirketlerin yeni pazarlara girmesini kolaylaştırır ve ticaretin adil bir şekilde geliştirilmesine yardımcı olur. ISO standartları sertifikalı ürün ve hizmetlerin uluslararası olarak belirlenen minimum standartlara uygun olmasını sağlayarak, ürün ve hizmetleri kullanan son tüketicileri de korumaya hizmet eder.
ISO’nun resmi tanıtım filmini aşağıda video’da ayarlar kısmından alt yazıyı Türkçe olarak değiştirerek izleyebilirsiniz. ISO Dünya her geçen gün karmaşık süreçlerin iç içe geçtiği bir hale gelirken, ISO bu karmaşıklığı düzenleyen ve bir standarda bağlayan bir sistem sunar. Böylece, daha güvenli, daha hızlı, daha uyumlu ve yaratıcı işler yapmanıza yardımcı olur.
İnanılmaz fırsat ve sonsuz olasılıklarla dolu harika bir dünyada yaşıyoruz. Ama dünyamız aynı zamanda karmaşık ve ezici bir yer olabilir. İşler olması gerektiği gibi çalışmadığında bu genellikle standartların olmadığı anlamına gelir. Ancak ISO standartları uygulandığında hayat çok daha zenginleşir. ISO standartları, dünyayı daha güvenli, daha temiz ve daha verimli bir yer haline getirmeye yardımcı olur. Gıda güvenliğinden, bilgisayara, sağlık hizmetlerinden yeni teknolojilere. çevre ekonomimizin ve toplumumuzun karşı karşıya olduğu bir çok zorluk var, ISO tüm hayatımızda olumlu bir fark yaratabilir. Bunun için ISO zengin bir uluslararası deneyim ve bilgelikten faydalanıyor. Günümüzün sürekli değişen dünyasında, ISO standartları büyümenize yardımcı olur. ISO gelişmekte olan ülkeler dahil olmak üzere, küresel pazarlar açmak ve ticareti daha adil hale getirmeyi amaçlamaktadır. ISO standartları, iklim değişikliği, yol güvenliği, enerji ve sosyal sorumluluk gibi küresel zorlukların üstesinde gelmeye yardımcı olabilir. ISO standartları neredeyse günlük hayatta yaptığımız tüm faaliyetlere dokunuyor, bizi bağlı tutmak (iletişim), eğlence (sosyal ve oyun), üretkenlik (teknoloji), yaratıcılık (yazılım, uygulama) ve ayrıca fikirleri serbest bırakarak paylaşma, yeniliği teşvik etmek, bizi güvende ve sağlıklı tutmak için standartlar geliştiriyor. ISO dünyanın en büyük gönüllü Uluslararası Standartlar geliştiricisidir. Teknoloji ve işin neredeyse her yönü için 18.000’den fazla standartla, 60 yılı aşkın süredir,165 ülkede standart kuruluşlar ağı ile dünya çapında ortalık içinde çalışmaktadır. ISO güven oluşturur, bugün, yarın ve gelecek için…
ISO Standartları Nelerdir?
Her geçen gün kapsamı genişletilen ISO standartlarının yaygın olarak kullanılanları aşağıda listeledim.
- ISO 9000 (serisi) Kalite Yönetimi
- ISO 14000 (serisi) Çevre Yönetimi
- ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği
- ISO 50001 Enerji Yönetimi
- ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetimi
- ISO/IEC 27001 Bilgi Güvenliği Yönetimi
- ISO/IEC Test ve Kalibrasyon Laboratuvarları
- ISO 20400 Sürdürülebilir Tedarik
- ISO 26000 Sosyal Sorumluluk
- ISO 31000 Risk Yönetimi
ISO Standartlarına Ait El Kitapları Nereden Temin Edilir?
ISO bir standart politikası ve süreçlerini oluşturduktan sonra, kullanım kılavuzu ve gereksinimler rehberi olarak bunu dağıtmak üzere kitapçık haline getirir, dijital ve basılı olarak satışını yapar. Bu kitapçıkların ISO dışında basımı ve dağıtımı yasaktır. Fakat genelde bu kitapçıklar (dergi şeklinde) çoğu zaman yasak olmasına rağmen, ülkemizde korsan olarak dijital ve basılı olarak dağıtılmaktadır. Korsan dağıtımının en büyük sebebi, en ucuz versiyonu 138 İsviçre Frangı bir bedelle satılan kitapçıkların, İngilizce, Rusça, Fransızca, İspanyolca ve hatta Arapça versiyonları olmasına rağmen Türkçe olarak basılı veya dijital versiyonu bulunmamasıdır. Korsan kullanılmasına karşı olsak da, ISO’nun resmi web sitesinde Türkçe kitapçıklarının satışının yapılması gerektiğini düşünmekteyim.
ISO Belgelendirmesini Kim Yapar?
En son söyleyeceğimi şimdi söyleyeyim zamandan kazanın. ISO standartları belirler, belgelendirme yapmaz. Belgelendirme ISO tarafından akredite almış denetim kuruluşları tarafından yapılır. Akredite denetim kuruluşları, ISO standardını almak isteyen şirketleri denetler ve uygunluk gösterenleri belgelendirir. Belgelendirme süreci genelde yılda 1 defa ara denetim ve 3 yılda bir ana denetim ile yenilenir. Bir ISO belgesi sahibi olmak için bazı süreçleri önceden planlamanız gerekir. Bunlar, ihtiyaçların belirlenmesi, sistemleri kurulumu, sistemlerin uygulamaları, belgelendirme kuruluşuna başvuru ve denetimdir. Bir şirketin ISO belgesi alması için, 1 yıllık vergi levhası, faaliyet belgesi, imza sirküleri, ticaret sicil gazetesi ve belgelendirme için başvuru formu doldurması gerekir.
ISO Belgesi Şirketlerin Ne İşine Yarar?
ISO belgesi almak için bir takım süreç, politika ve standartlar oluşturan şirketler denetimden geçtikten sonra belge aldığında, esasında belgelendirme sürecinde edindiği yeni alışkanlıklar ve kazanımlar ile disiplinli ve sistemli çalışmayı sağlayarak, üretim ve kalitede verimlilik artışı yaşarken, maliyetlerinde ise azalma meydana gelir. Üstelik tüm bu süreçler içinde çevresel ve insani faydalar dikkate almayı öğrenir. Üstelik tüm bu kazanımlarınızı ISO belgesi alarak, ulusal ya da uluslararası pazarlarda yeterliliğiniz ve yetkinliğinizi belgeniz ile tescillediğinizi göstermiş olursunuz. Daha spesifik olarak ifade etmek gerekirse ISO belgesi alarak, müşteri teri gibi düşünmeyi öğrenerek müşteri memnuniyetinizi arttırabilir, müşteri deneyiminde mükemmelliğe ulaşabilir, ürün veya hizmet kaliteniz artarak kalitesizliğe bağlı maliyetleriniz azalır, operasyonlarınızda verimlilik sağlayabilir, verimli süreçler oluşturabilir, işinizi geliştirebilir ve iyileştirebilir, güven ve prestij sağlayabilir, kurumsallaşabilir, güçlü bir misyon ve vizyon oluşturabilir, mevcut personellerin yetkinliklerini ve kalitesini arttırabilir ve insanların çalışmak istediği bir şirket haline dönüşebilirsiniz.
