Paris Anlaşmasının Temel Yönleri

Paris anlaşmasının önemini özellikle vurgulama ihtiyacı duyuyorum çünkü bu sadece Ülkelerin, şehirlerin ve kurumların sorumlulukları değil aynı zamanda gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmak için son derece insani bir inisiyatif. Böylesine önemli bir hareketi her bireyin desteklemesi gerektiğini düşünüyorum. Dolayısı ile bireysele kadar temas eden böylesine bir inisiyatifin göz ardı edilmesi imkansız. Bu noktada biz Tesis Yöneticilerine düşen pay, Paris Anlaşması kararlarının tesislerde uygulanması ve yine bu kararlara yönelik olarak paydaşlar ile farkındalık çalışması yapılması son derece önemlidir. İleride çevresel sorumluluklar ile yazacağım bir çok makale direkt ve dolaylı olarak Paris Anlaşmasına temas edeceği için detayların bilinmesi son derece faydalı olacaktır.

12 Aralık 2015 tarihinde imzalanan Paris anlaşmasının en önemli konusu, iklim değişikliğiyle mücadele etmek ve sürdürülebilir düşük karbonlu bir gelecek için gereken eylemleri ve yatırımları hızlandırmak ve yoğunlaştırmaktır. Paris Anlaşmasının bu denli geniş katılımlı bir mutabakat ile sonuçlanmasının en büyük sebebi, ilk kez gelişmekte olan ülkelere yardımcı olmak için artırılmış birtakım destekler sunmasıdır. Böylece tüm katılımcı ülkeler birlikte, iklim değişikliğiyle mücadele etmek ve etkilerine uyum sağlamak amacıyla iddialı çabalar üstlenmek için ortak bir davaya imza atmış oldu. Bu geniş katılım artık küresel iklim çabasında yeni bir rotalar çiziyor.

Paris Anlaşmasının temel amacı, bu yüzyılda küresel bir sıcaklık artışını sanayi öncesi seviyelerin 2 santigrat derecesinin çok altında tutarak iklim değişikliği tehdidine karşı küresel tepkiyi güçlendirmek ve sıcaklık artışını 1,5 santigrat dereceye kadar sınırlandırma çabalarını sürdürmektir.  Ayrıca anlaşma, ülkelerin iklim değişikliğinin etkileriyle başa çıkma becerilerini artırmayı ve düşük sera gazı emisyonları ve iklime dirençli yolla tutarlı finansman akışlarını sağlamayı hedefliyor. Bu iddialı hedeflere ulaşmak için, yeni teknolojiler ve gelişmiş kapasiteler oluşturma çerçevesinde, gelişmekte olan ülkeler ve en savunmasız ülkelerin eylemlerini kendi ulusal hedefleri doğrultusunda uygun seferberlik ve mali kaynaklar ile sağlanarak desteklenecektir.

Paris Anlaşması  tüm tarafların emisyonları ve uygulama çabaları hakkında düzenli olarak raporladıkları gereklilikleri içerir.  Ayrıca, anlaşmanın amacına ulaşmasına yönelik toplu ilerlemeyi değerlendirmek ve tarafların diğer bireysel eylemlerini bildirmek için her 5 yılda bir küresel bir hisse senedi alımı olacaktır. Aşağıda önemli maddelerde göreceğiniz üzere anlaşma sadece ülkeleri değil aynı zamanda bireyleri ve bireylerin iklim değişikliğine yönelik okur yazarlığını arttırmaya yönelik çalışmayı da kapsıyor.

Peki Paris Anlaşmasında ki Önemli Madde Nelerdir?

• Uzun vadeli sıcaklık hedefi (Madde 2) – Paris Anlaşması, iklim değişikliğine küresel tepkiyi güçlendirmek amacıyla, küresel sıcaklık artışını 2 santigrat derecenin oldukça altına sınırlama hedefini yeniden teyit ederken, artışı 1,5 santigrat derece ile sınırlama çabalarını sürdürüyor.
• Küresel zirve ve ‘iklim tarafsızlığı’ (Madde 4) – Bu sıcaklık hedefine ulaşmak için taraflar, sera gazı emisyonlarının küresel zirvesine mümkün olan en kısa sürede ulaşmayı hedefliyor. Zirvenin gelişmekte olan ülkeleri taraflar için daha uzun süreceğini kabul ederek, yüzyılın ikinci yarısında kaynakların antropojenik emisyonlar ile sera gazı yutaklarından uzaklaştırma arasında bir denge sağlanması.
• Etki Azaltma (Madde 4) – Paris Anlaşması, ulusal olarak belirlenmiş bir katkıyı hazırlamak, iletmek ve sürdürmek ve başarmak için yerel önlemleri takip etmektedir. Taraflarca bağlayıcı taahhütler belirler. Ayrıca, Tarafların NDC‘lerini her 5 yılda bir bildireceklerini ve açıklık ve şeffaflık için gerekli bilgileri sağlamalarını da öngörmektedir. Daha yüksek hırs ve sağlam bir temel oluşturmak için, birbirini izleyen her NDC, bir öncekinin ötesinde bir ilerlemeyi temsil edecek ve mümkün olan en yüksek hırsı yansıtacaktır. Gelişmiş ülkeler, mutlak ekonomi çapında azaltma hedefleri üstlenerek öncülük etmeye devam etmeli, gelişmekte olan ülkeler ise azaltma çabalarını artırmaya devam etmeli ve farklı ulusal koşullar ışığında zaman içinde ekonomi çapında hedeflere doğru ilerlemeye teşvik edilmelidir.
• Sera Gazı ve Ormanlar (Madde 5) – Paris Anlaşması, Tarafları, uygun olduğu şekilde, Sözleşmenin 4. Maddesinin 1 (d) paragrafında atıfta bulunulduğu üzere, ormanlar dahil, sera gazı yutaklarını ve rezervuarlarını korumaya ve geliştirmeye teşvik etmektedir.
• Gönüllü işbirliği / Pazar ve pazara dayalı olmayan yaklaşımlar (Madde 6) – Paris Anlaşması, taraflar arasında daha yüksek bir hedefe izin vermek için gönüllü işbirliği olasılığını kabul eder ve herhangi bir durum için çevresel bütünlük, şeffaflık ve sağlam muhasebe dahil olmak üzere, emisyonları azaltma sonuçlarının uluslararası olarak aktarılmasını içeren işbirliği ve ilkeleri belirler. Sera gazı emisyonlarının azaltılmasına katkıda bulunmak ve sürdürülebilir kalkınmayı desteklemek için bir mekanizma kurar ve sürdürülebilir kalkınmaya yönelik piyasa dışı yaklaşımlar için bir çerçeve tanımlar.
• Adaptasyon (Madde 7) – Paris Anlaşması, adaptasyon konusunda küresel bir hedef belirler – Anlaşmanın sıcaklık hedefi bağlamında adaptif kapasiteyi arttırmak, dayanıklılığı güçlendirmek ve iklim değişikliğine karşı savunmasızlığı azaltmak. Uluslararası destek ve işbirliği de dahil olmak üzere ulusal uyum çabalarını önemli ölçüde güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Uyumun herkesin karşılaştığı küresel bir zorluk olduğunun farkındadır. Tüm Taraflar, Ulusal Uyum Planlarını formüle etmek ve uygulamak da dahil olmak üzere, adaptasyona katılmalı ve önceliklerini, ihtiyaçlarını, planlarını ve eylemlerini açıklayan bir adaptasyon iletişimi sunmalı ve periyodik olarak güncellemelidir. Gelişmekte olan ülkelerin uyum çabaları tanınmalıdır.
• Kayıp ve hasar (Madde 8) – Paris Anlaşması, aşırı hava olayları ve yavaş başlangıçlı olaylar dahil olmak üzere iklim değişikliğinin olumsuz etkileriyle ilişkili kayıp ve hasarı önlemenin ya da en aza indirmenin ve ele almanın önemini ve azaltmada sürdürülebilir kalkınmanın rolünü kabul etmektedir.  Taraflar, iklim değişikliğinin olumsuz etkileriyle ilişkili kayıp ve zararla ilgili olarak, Varşova Uluslararası Mekanizması aracılığıyla işbirliğine dayalı ve kolaylaştırıcı bir temelde anlayış, eylem ve desteği geliştireceklerdir.
• Finans, teknoloji ve kapasite geliştirme desteği(Madde 9, 10 ve 11) – Paris Anlaşması, gelişmiş ülkelerin, gelişmekte olan ülke tarafların temiz, iklime dirençli gelecekler inşa etme çabalarını destekleme ve diğer tarafların gönüllü katkılarını ilk kez teşvik etme yükümlülüklerini yeniden teyit etmektedir. Kaynakların sağlanması aynı zamanda uyum ve azaltma arasında bir denge sağlamayı hedeflemelidir. Gelişmiş ülke tarafları, halihazırda sağlanan finansmana ilişkin raporlamaya ek olarak, her iki yılda bir, öngörülen kamu maliyesi seviyeleri de dahil olmak üzere, gelecekteki destek hakkında gösterge niteliğinde bilgiler sunmayı taahhüt ederler. Anlaşma ayrıca, Yeşil İklim Fonu (GCF) da dahil olmak üzere Sözleşmenin Mali Mekanizmasının Anlaşmaya hizmet etmesini sağlar. Gelişmekte olan dünyada iklim açısından güvenli teknoloji geliştirme ve transfer ve kapasite geliştirme konusunda uluslararası işbirliği de güçlendirilmiştir: Anlaşma kapsamında bir teknoloji çerçevesi oluşturulmuştur ve kapasite geliştirme faaliyetleri, diğerlerinin yanı sıra, gelişmekte olan ülkelerin kapasite geliştirme eylemlerine yönelik artırılmış destek ve uygun kurumsal düzenlemeler yoluyla güçlendirilecektir. İklim değişikliği eğitimi ve öğretiminin yanı sıra halkın bilinçlendirilmesi, katılımı ve bilgiye erişim (Madde 12) de Anlaşma kapsamında geliştirilecektir.
• İklim değişikliği eğitimi, eğitimi, halkın bilinçlendirilmesi, halkın katılımı ve bilgiye halkın erişimi (Madde 12) de Anlaşma kapsamında geliştirilecektir.
• Şeffaflık (Madde 13) , uygulama ve uygunluk (Madde 15) – Paris Anlaşması, Tarafların farklı yeteneklerine yönelik esneklikle, tarafların eylem ve desteği konusunda netlik sağlamak için sağlam bir şeffaflık ve muhasebe sistemine dayanmaktadır. Anlaşma, azaltma, uyarlama ve destekle ilgili bilgilerin raporlanmasına ek olarak, her bir tarafça sunulan bilgilerin uluslararası teknik uzman incelemesine tabi tutulmasını gerektirir. Sözleşme ayrıca, uygulamayı kolaylaştıracak ve çekişmeli olmayan ve cezalandırıcı olmayan bir şekilde uyumu teşvik edecek ve yıllık olarak CMA’ya rapor verecek bir mekanizma içerir.
• Küresel Stok Alımı (Madde 14) – 2023’te ve daha sonra her 5 yılda bir gerçekleşecek bir “küresel stok alımı”, Anlaşmanın amacına kapsamlı ve kolaylaştırıcı bir şekilde ulaşmaya yönelik toplu ilerlemeyi değerlendirecektir. Mevcut en iyi bilime ve uzun vadeli küresel hedefine dayanacaktır. Tarafların eylemlerini güncelleme ve geliştirme konusunda sonuçları bilgilendirecek ve iklim eylemi konusunda uluslararası işbirliğini destekleyecek ve geliştirecektir.
• Karar 1 / CP.21 ayrıca, teknik inceleme sürecinin güçlendirilmesi, acil finansman, teknoloji ve desteğin sağlanmasının iyileştirilmesi ve üst düzey katılımı güçlendirmeye yönelik tedbirler dahil olmak üzere 2020’den önce eylemi geliştirmek için bir dizi önlem ortaya koymaktadır. 2018 için, 4. Maddenin uzun vadeli emisyon azaltma hedefine yönelik toplu ilerlemeyi değerlendirmek için kolaylaştırıcı bir diyalog öngörülmektedir. Karar, aynı zamanda, sivil toplum da dahil olmak üzere, tüm taraf olmayan paydaşların iklim değişikliğini ele alma ve bunlara yanıt verme çabalarını memnuniyetle karşılamaktadır. , özel sektör, finans kurumları, şehirler ve diğer alt ulusal yetkililer. Bu paydaşlar, çabalarını genişletmeye ve onları İklim Eylemi için Devlet Dışı Aktör Bölgesi platformu (http://climateaction.unfccc.int). Taraflar ayrıca yerel toplulukların ve yerli halkların bilgilerini, teknolojilerini, uygulamalarını ve çabalarını güçlendirme ihtiyacının yanı sıra yerel politikalar ve karbon fiyatlandırması gibi araçlar yoluyla teşvik sağlamanın önemli rolünü de kabul ettiler.